چکیده
گذشت بیست سال از تصویب و اجرای قانون عملیات بانکداری بدون‌ربا، فرصت‌مناسبی برای مطالعه و ارزیابی آن است. توجه کارشناسی در ابعاد نظری و اجرایی بانکداری بدون ربای ایران نشان می‌دهد خلاها و اشکالاتی وجود دارد که می‌توان با اصلاح و تکمیل آن‌ها، گام‌های مؤ‌ثری در اصلاح ساختار نظام بانکی برداشت.
یکی از اشکالات محوری که زمینه‌ساز اشکالات نظری و اجرایی فراوانی در عرصة بانکداری شده، تفکر جایگزینی یک به یک بانکداری بدون ربا با بانکداری متعارف ربوی است. اندیشه‌وران مسلمان از جمله طر‌احان بانکداری بدون ربای ایران، در صدد این بودند که الگوی جامع و واحدی طر‌احی کنند تا بتوانند جایگزین کامل بانکداری متعارف باشد و از این نکتة اساسی غفلت کرده‌اند که اسلام با تحریم قرض با بهره، انواعی از معامله‌های حقیقی چون بیع نسیه، سلف، تنزیل، اجاره، جعاله، شرکت، مضاربه، مزارعه، مساقات و صلح را تأیید کرده که ماهیت‌های به طور کامل متفاوتی دارند و در یک قالب مالی نمی‌گنجد. روشن است که جمع کردن این معامله‌های متنو‌ع با احکام و ضوابط گوناگون در قالب سازمان مالی به‌نام بانک، سبب پیچیده و مبهم شدن عملیات، صوری شدن قراردادها، بالا رفتن هزینه‌های نظارت و کنترل و سرانجام غیرکارا شدن نظام بانکی می‌شود.
برای حل این مشکلِ ریشه‌ای، در این مقاله، با توجه به اهداف و مسؤ‌ولیت‌های نظام بانکی، و با توجه به اهداف، انگیزه‌ها و روحیات مشتریان بانک (سپرده‌گذاران، متقاضیان تسهیلات) و با توجه به احکام فقهی معامله‌ها و طبقه‌بندی خاص آن‌ها، چهار نوع بانک بدون ربا به عناوین «بانک‌های قرض الحسنه»، «بانک‌های مبادله‌ای با سود ثابت»، «بانک‌های مشارکتی با سود متغیر» و «بانک‌های جامع» پیشنهاد می‌شود. ویژگی این بانک‌ها در مشروعیت بیش‌تر، قابلیت اجرایی بالاتر و پایین بودن هزینه‌های عملیاتی آن‌ها است که در مقاله توضیح داده شده است.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده ۱
مقدمه. ۳
ماهیت بانکداری متعارف (ربوی) ۴
ویژگی‌های بانکداری متعارف.. ۶
حکمت و محدودة تحریم ربا در اسلام ۷
اسلام و قراردادهای مالی. ۹
انواع معاهده‌های مالی. ۱۲
۱- معاهده‌های غیرانتفاعی. ۱۲
۲- معاهده‌های انتفاعی. ۱۳
۱-۲ معاهده‌های مبادله‌ای.. ۱۳
ویژگی‌های معاهده‌های مبادله‌ای.. ۱۴
۲-۲ -معاهده‌های مشارکتی. ۱۵
ویژگی‌های معاهده‌های مشارکتی. ۱۵
۱- اهداف و انگیزه‌های سپرده‌گذاران. ۱۷
۲- روحیات سپرده‌گذاران. ۱۸
۳- اهداف و روحیات گیرندگان تسهیلات.. ۱۸
نقد و بررسی بانکداری بدون ربای ایران. ۱۹
۱-شیوه‌های تجهیز منابع. ۱۹
۱-۱ – سپردة قرض‌الحسنة جاری.. ۲۰
۲-۱ -سپردة قرض‌الحسنه پس‌انداز ۲۰
۳-۱ – سپردة سرمایه‌گذاری مدت‌دار ۲۱
۲- شیوه‌های تخصیص منابع. ۲۲
۱-۱ تجهیز منابع. ۲۴
۲-۱ تخصیص منابع. ۲۴
۱-۲ تجهیز منابع. ۲۷
ج. سپردة سرمایه‌گذاری با سود ثابت.. ۲۸
انواع سپرده‌های سرمایه‌گذاری با سود ثابت.. ۳۰
امکان پرداخت سود ثابت.. ۳۱
۱- کنترل سپرده‌ها به روش دستوری.. ۳۲
۲- کنترل سپرده‌ها به روش تغییر در نرخ سود ۳۲
۳- کنترل ترکیب منابع به روش تغییر در نرخ‌های انواع سپرده‌ها ۳۲
۴- خرید و فروش ابزارهای مالی با سود معین. ۳۳
۵- کنترل وصول مطالبات.. ۳۳
مشروعیت اعلام سود ثابت.. ۳۴
۲/۲ – تخصیص منابع. ۳۶
۳- بانک‌های مشارکتی (با سود متغیر) ۳۶
۱-۳ تجهیز منابع. ۳۶
ج. سپردة سرمایه‌گذاری مشارکتی. ۳۷
انواع سپردة سرمایه‌گذاری مشارکتی. ۳۸
۲-۳ تخصیص منابع. ۳۹
۴- بانک‌های جامع. ۴۰
۴-۱ – تجهیز منابع. ۴۰
۲-۴ تخصیص منابع. ۴۱
انتخاب بهینة نوع بانک… ۴۲
بهره در ادبیات اقتصادی غرب.. ۴۴
ربا در فقه اسلامی. ۴۶
فلسفه وجودی بهره در متون اسلامی. ۴۷
پول سرمایه بالقوه است.. ۴۹
پول کالاست.. ۵۱
پول سرمایه است.. ۵۳
آیا حرمت ربا در اسلام ، به معنای نفی بهره طبیعی است ؟. ۵۴
بهره طبیعی و سود ۵۷
اجاره و بهره طبیعی. ۶۱
پیشنهادات: ۶۳
نتیجه گیری.. ۶۴
منابع. ۶۸
دانلود کنید
:: موضوعات مرتبط:
مقالات ,
,
:: برچسب‌ها:
ربا در فقه ,
ربا در سیستم بانکی ,
ربا ,
:: بازدید از این مطلب : 312
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0
عضو شوید
عضویت سریع
آمار
وب سایت:
آمار مطالب
آمار بازدید
